Ο ιός HPV (Human Papilloma Virus – Ιός των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων) ανήκει σε μια μεγάλη οικογένεια πολύ διαδεδομένων ιών. Οι διάφοροι τύποι του ιού κατατάσσονται με βάση τη διαφορετικότητα στο DNA τους και ονομάζονται με αριθμούς (HPV6, HPV11, HPV16 κλπ).
Ποια όργανα μολύνει
Ο ιός μολύνει μόνο το δέρμα και τους βλεννογόνους oρισμένων οργάνων. Συγκεκριμένα, μπορεί να μολύνει τα γεννητικά όργανα τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών, καθώς επίσης και τη στοματική κοιλότητα και το φάρυγγα.
Συχνότητα
Η μόλυνση από HPV είναι σήμερα το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Υπολογίζεται ότι ένα σεξουαλικά ενεργό άτομο έχει πιθανότητα μεγαλύτερη από 80% να μολυνθεί από έναν ή περισσότερους HPV τύπους σε κάποια φάση της ζωής του. Η μόλυνση είναι πιο συχνή στις νεαρές ηλικίες, λόγω της συχνής αλλαγής σεξουαλικών συντρόφων. Οι επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι η πιθανότητα επιμόλυνσης από κάποιον τύπο HPV κυμαίνεται από 15% έως 25% με κάθε καινούργιο σεξουαλικό σύντροφο.
Χαμηλού κινδύνου HPV
Οι διάφοροι τύποι του ιού διακρίνονται σε χαμηλού και υψηλού κινδύνου ανάλογα με τον κίνδυνο για καρκινογένεση. Οι HPV τύποι χαμηλού κινδύνου (6, 11, 42, 43, 44, 54, 61, 70, 72 και 81) προκαλούν κατά κανόνα καλοήθεις αλλοιώσεις. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι τα οξυτενή κονδυλώματα (το 90% των οξυτενών κονδυλωμάτων προκαλούνται από τους HPV 6 και 11). Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι συνήθως εμφανή στην εξέταση με γυμνό μάτι.
Υψηλού κινδύνου HPV
Οι HPV τύποι υψηλού κινδύνου (16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 73 και 82) μπορεί υπό συγκεκριμένες συνθήκες να προκαλέσουν καρκίνο σε διάφορα όργανα (τράχηλος μήτρας, κόλπος, αιδοίο, πρωκτός, πέος, στοματοφάρυγγας). Οι αλλοιώσεις που προκαλούνται στον κόλπο και στον τράχηλο της μήτρας δεν είναι ορατές στην απλή κλινική εξέταση και εντοπίζονται μόνο με την κολποσκόπηση.
Πορεία λοίμωξης από ΗΡV
Τις περισσότερες φορές το ανοσολογικό σύστημα καταπολεμεί τη λοίμωξη από ΗΡV μέσα σε 2 έτη από την προσβολή από τον ιό, πριν προκαλέσει κάποιο πρόβλημα. Μόνο στις περιπτώσεις που ο ιός παραμένει στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας για περισσότερα χρόνια, υπάρχει ο κίνδυνος να προκαλέσει καρκίνο. Δεν είναι πάντα γνωστό γιατί ο ιός επιμένει σε κάποιες περιπτώσεις ενώ σε άλλες όχι.
Πώς μπορεί να μολυνθώ με ΗΡV;
Ο ιός μεταδίδεται μέσω της επαφής των έξω γεννητικών οργάνων, συνήθως με κολπικό ή πρωκτικό σεξ. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί με στοματικό σεξ. Οι περισσότεροι άνθρωποι δε γνωρίζουν ότι έχουν ΗΡV ή ότι τον μεταδίδουν στους συντρόφους τους. Επειδή είναι τόσο συχνή λοίμωξη, μπορεί να μολυνθείτε όταν αρχίσετε τις σεξουαλικές επαφές και να διαπιστώσετε ότι φέρετε τον ιό πολλά χρόνια αργότερα.
Το τεστ Παπανικολάου μπορεί να ανιχνεύσει τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων;
Το τεστ Παπανικολάου αποτελεί μια κυτταρολογική εξέταση μέσω της οποίας αναγνωρίζονται τα προσβεβλημένα από τον ιό HPV κύτταρα (κοιλοκύτταρα), καθώς και οι μεταγενέστερες επιδράσεις του ιού στα κύτταρα αυτά.
Θα μεταδώσω τον ιό στον τωρινό σύντροφό μου;
Αν είστε για κάποιο διάστημα με τον σύντροφό σας, τότε πιθανότατα του έχετε ήδη μεταδώσει τον ιό, αλλά μάλλον δεν θα έχει συμπτώματα. Οι σεξουαλικοί σύντροφοι συνήθως μοιράζονται τον ιό ΗΡV, έως ο οργανισμός να τον αντιμετωπίσει με φυσιολογικούς μηχανισμούς. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζετε αν ο σύντροφός σας μετέδωσε τον ιό ή αν του τον μεταδώσατε εσείς.
Πώς μπορώ να ελαττώσω τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού στο νέο μου σύντροφο;
Τα προφυλακτικά μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού στο σύντροφό σας, αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται σε κάθε σεξουαλική συνεύρεση, από την αρχή μέχρι το τέλος. Ο ιός όμως μπορεί να προσβάλει περιοχές που δεν καλύπτονται από το προφυλακτικό, άρα δεν παρέχουν πλήρη προστασία.
Υπάρχει επίσης η δυνατότητα προφυλακτικού εμβολιασμού ενάντια στους τύπους του ιού που προκαλούν πιο συχνά προβλήματα σε άντρες και γυναίκες.
Υπάρχει τεστ ΗΡV για τους άντρες;
Δεν υπάρχει διαθέσιμο τεστ ΗΡV για τους άντρες παρά μόνο για τις γυναίκες.
Υπάρχει θεραπεία για τον ΗΡV;
Δεν υπάρχει θεραπεία για τον ιό ΗΡV, αλλά μπορούμε να αφαιρέσουμε παθολογικά τραχηλικά κύτταρα που έχουν προσβληθεί από τον ιό. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως ο οργανισμός καταπολεμά τον ιό.
Λοίμωξη από ΗΡV και εγκυμοσύνη
Λοίμωξη από ΗΡV δεν σημαίνει ότι θα έχετε δυσκολία να μείνετε έγκυος ή ότι θα έχετε επιπλοκές στην εγκυμοσύνη. Αν όμως χρειαστείτε θεραπεία π.χ. LLETZ (δηλ. αφαίρεση ενός μικρού τμήματος του τραχήλου), μπορεί να επηρεαστεί η εγκυμοσύνη π.χ να αυξηθεί ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού.
Ο δεκάλογος του ΗΡV
- Μόλυνση από HPV είναι πολύ συνηθισμένη, ιδιαίτερα στις νέες γυναίκες. Κάθε γυναίκα έχει έως και 80% πιθανότητα να μολυνθεί από HPV κατά τη διάρκεια της ζωής της.
- Ο ιός HPV συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα.
- Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζετε αν ο σύντροφός σας μετέδωσε τον ιό ή αν του τον μεταδώσατε εσείς, εκτός αν δεν είχατε σεξουαλικές σχέσεις στο παρελθόν.
- Οι διάφοροι τύποι ΗΡV διακρίνονται σε χαμηλού και υψηλού κινδύνου, ανάλογα με τον κίνδυνο καρκινογένεσης.
- Οι γυναίκες θα μπορούσαν να εμβολιασθούν ενάντια στους τύπους του ιού που πιο συχνά προκαλούν προβλήματα.
- Στις νέες γυναίκες η μόλυνση, ακόμη και από HPV υψηλού κινδύνου, καταστέλλεται μέχρι και σε ποσοστό 90%, μέσα σε 2-3 χρόνια.
- Λοίμωξη από ΗΡV δεν σημαίνει ότι θα έχετε δυσκολία να μείνετε έγκυος ή ότι θα έχετε επιπλοκές στην εγκυμοσύνη.
- Στο 10% των νέων γυναικών, και περίπου στο 10-20% των γυναικών άνω των 30 ετών, η μόλυνση από τους ογκογόνους HPV δεν καθίσταται δυνατόν να κατασταλεί από το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Αυτή η μικρή μερίδα γυναικών βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση προκαρκινικών αλλοιώσεων και καρκίνου στο μέλλον.
- Συνήθως προηγούνται του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας οι προκαρκινικές αλλοιώσεις (CIN 2-3 ή HSIL), τις οποίες μπορούμε να ανιχνεύσουμε με τεστ Παπανικολάου και κολποσκόπηση και να τις αφαιρέσουμε.
- Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι σπάνιο επακόλουθο της μόλυνσης από ογκογόνους HPV τύπους και συνήθως προλαμβάνεται.