Λοχεία είναι η περίοδος κατά την οποία ο οργανισμός προσπαθεί να επανέλθει προοδευτικά εντός 40 ημερών στην προ-τοκετού κατάσταση. Πρόκειται για μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία συντελούνται πολλές σωματικές, ορμονικές και ψυχολογικές αλλαγές.
Λόχεια
Τα λόχεια είναι αιματηρά υγρά που αποβάλλονται από τη μήτρα και προέρχονται από τον τραυματισμό που προκαλείται από το διαχωρισμό του πλακούντα από το ενδομήτριο.
Το χρώμα και η σύσταση των λόχειων μεταβάλλεται σταδιακά. Αρχικά τα λόχεια είναι αιμορραγικά αλλά στη συνέχεια μετατρέπονται σε ορώδη και βλεννώδη, ώσπου εξαφανίζονται με το τέλος της λοχείας.
Πότε σταματάνε τα λόχεια;
Η σωματική δραστηριότητα και ο θηλασμός μπορεί να αυξήσουν την ποσότητα των λόχειων παροδικά. Η ροή τους διαρκεί από μία έως 5-6 εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Τα λόχεια θα πρέπει προοδευτικά να μειώνονται και να σταματούν σε 40 ημέρες το περισσότερο. Αν παρατηρήσετε ότι τα αυξάνονται και ότι τα λόχεια διαρκούν πάνω από 40 ημέρες, ειδικά αν είχαν ήδη ελαττωθεί, θα πρέπει να μας ενημερώσετε.
Όσο διαρκούν τα λόχεια συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης, σεξουαλικής επαφής και χρήσης ταμπόν. Τα λόχεια είναι άοσμα. Αν παρατηρήσετε δύσοσμα λόχεια θα πρέπει μας ενημερώσετε.
Επούλωση περινεοτομής
Περινεοτομή είναι μια μικρή τομή του περινέου που ενδείκνυται σε ορισμένες περιπτώσεις για να διευκολυνθεί ο κολπικός τοκετός. Η περινεοτομή αποκαθιστάται με απορροφήσιμα ράμματα. Όπως με κάθε τομή, η επούλωση της περινεοτομής διαρκεί δύο εβδομάδες.Το σώμα θα απορροφήσει τα ράμματα, αλλά η τομή μπορεί να είναι ευαίσθητη ή να πονάει για την πρώτη περίπου εβδομάδα μετά τον τοκετό. Αν η τομή είναι επώδυνη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα θα πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί μας.
Για να αποτρέψετε την μόλυνση της περινεοτομής, χρησιμοποιήστε καθαρή σερβιέτα κάθε τέσσερις με έξι ώρες. Πάντα να αφαιρείτε την σερβιέτα με φορά από μπροστά προς τα πίσω για να μην μεταφέρετε βακτήρια από τον πρωκτό στον κόλπο. Καθαρίζετε το περίνεο μετά την ούρηση ή την κένωση, ρίχνοντας ζεστό νερό στην περιοχή και στεγνώνοντάς το με απαλές κινήσεις, χρησιμοποιώντας γάζες.
Επούλωση τομής καισαρικής
Εάν υποβληθήκατε σε καισαρική, η τομή στην κοιλιακή χώρα είναι πιθανόν να πονάει όταν παρέλθει η επίδραση της αναισθησίας. Εάν χρειάζεται, παρέχεται φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση από τον πόνο. Εάν τα ράμματα δεν απορροφούνται μόνα τους, θα αφαιρεθούν 10 ημέρες μετά τη γέννα. Είναι σημαντικό να διατηρείτε την τομή καθαρή και στεγνή. Επίσης προσπαθείτε να τρέφεστε υγιεινά για να βοηθάτε τη διαδικασία της επούλωσης. Βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε πρωτεΐνες, βιταμίνες και πολλά υγρά.
Θηλασμός
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αναπτύσσεται το γαλακτοφόρο σύστημα από τις ορμόνες του πλακούντα.
Από το μέσο της κύησης και εξής αρχίζει να παράγεται το πύαρ ή πρωτόγαλα, του οποίου η έκκριση συνεχίζεται μέχρι και τρεις τέσσερις ημέρες μετά τον τοκετό. Το πύαρ διαφέρει από το ώριμο γάλα, καθώς είναι πλουσιότερο σε θρεπτικά υλικά, ιχνοστοιχεία, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και αντισώματα, ενώ είναι φτωχότερο σε σάκχαρο, λίπος και λευκώματα. Η διατροφή του εμβρύου με το πύαρ βοηθά κυρίως στον καθαρισμό του γαστρεντερικού σωλήνα του νεογνού και στην αποβολή του μυκωνίου.
Η μεγάλη σημασία του θηλασμού για τη γυναίκα είναι ότι με το θηλασμό προκαλείται αντανακλαστική μητροσυσταλτική δράση που βοηθά στην ομαλότερη και συντομότερη παλινδρόμηση της μήτρας.
Για το μωρό ο θηλασμός έχει πολλαπλά οφέλη:
- Προφυλάσσει από διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Επιβραδύνει την ανάπτυξη κοιλιοκάκης
- Προσφέρει προστασία από την κατά τόπους εντερίτιδα ή νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα στους ενήλικες
- Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη
- Παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη αλλεργικών καταστάσεων και προστατεύει από αναιμία
- Οδηγεί σε μείωση της τερηδόνας και παιδικής παχυσαρκίας
Είναι πάντα δυνατός ο θηλασμός;
Ο θηλασμός μπορεί να μην είναι δυνατός σε όλες τις περιπτώσεις. Είναι πολύ σημαντικό η λεχώνα να έχει υποστήριξη ώστε να μπορέσει να θηλάσει, αλλά και την ίδια υποστήριξη όταν για προσωπικούς ή ιατρικούς λόγους αυτό δεν είναι δυνατό.
Ψυχολογικές αλλαγές στη λοχεία
Σε αυτές εμπίπτουν οι ψυχικές αλλαγές που εμφανίζονται μετά τον τοκετό και διακρίνονται σε θλίψη, κατάθλιψη και σε ψύχωση της λοχείας.
Η θλίψη της λοχείας (Postpartum Blues) είναι συχνή (50% – 85% των λεχωίδων), ήπια και συνήθως υποχωρεί αυτόματα. Χαρακτηρίζεται από κακή και ευμετάβλητη διάθεση, κλάμα, ευερεθιστότητα, άγχος, αϋπνία, διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης. Συνήθως εμφανίζεται 3 – 4 ημέρες μετά τον τοκετό και κορυφώνεται την 5η – 6η μέρα με επάνοδο στο φυσιολογικό μέσα σε 2 – 3 βδομάδες. Η ύπαρξη υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος και η καλή σχέση με τον σύντροφο συμβάλλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της θλίψης της λοχείας. Υποστηρικτική ψυχοθεραπεία και συμπτωματική φαρμακευτική αγωγή ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν στις σοβαρότερες περιπτώσεις.
Η κατάθλιψη της λοχείας εμφανίζεται στο 10% – 20% των λεχωίδων. Στο 60% των περιπτώσεων αποτελεί το πρώτο καταθλιπτικό επεισόδιο και την ουσιαστική έναρξη μιας πιο μακροχρόνιας συναισθηματικής διαταραχής. Διαρκεί από λίγες εβδομάδες έως πολλούς μήνες. Η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί χωρίς καμία προειδοποίηση. Εμφανίζεται συνήθως 3-6 μήνες μετά τη γέννα, αλλά μπορεί να συμβεί και αργότερα μέσα στο χρόνο. Τα βασικά συμπτώματά της είναι το κλάμα, η θλίψη, η ευερεθιστότητα, ο θυμός, οι διαταραχές στον ύπνο και τη διατροφή, το άγχος. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται να ζητηθεί βοήθεια ειδικού, ψυχολόγου, ψυχιάτρου. Αν η ίδια η γυναίκα δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι χρειάζεται βοήθεια, πρέπει να παρακινηθεί από τον σύζυγο ή το οικογενειακό και το φιλικό περιβάλλον. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι όποια ψυχοπαθολογική οντότητα και αν εμφανιστεί, μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Ευτυχώς, πολύ πιο σπάνια (1 ή 2 στις 1000 γεννήσεις) εμφανίζεται η επιλόχεια ψύχωση, διαταραχή που πλήττει την επαφή του ατόμου με την πραγματικότητα και μειώνει σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργικότητά του. Στις περιπτώσεις αυτές είναι απαραίτητη η βοήθεια ειδικού ψυχιάτρου.
Αποκατάσταση της έμμηνου ρύσεως
Η έμμηνος ρύση στις γυναίκες που δεν θηλάζουν επανέρχεται κανονικά μετά από έξι με οκτώ εβδομάδες. Αντίθετα, οι γυναίκες που θηλάζουν μπορεί να έχουν περίοδο μετά από τέσσερις με πέντε μήνες.
Η πρώτη περίοδος στη λοχεία έχει συνήθως μεγάλη ποσότητα αίματος και διαρκεί περισσότερο. Η επανεμφάνιση της έμμηνου ρύσεως δεν επηρεάζει το γάλα της μητέρας και μπορεί να συνεχίσει το θηλασμό χωρίς κανένα πρόβλημα.
Η απουσία περιόδου σε γυναίκα που θηλάζει δεν αποτελεί σίγουρη αντισύλληψη. Ίσως να υπάρξει ωορρηξία κατά την περίοδο του θηλασμού και ναι μεν η γονιμότητα την γυναίκας είναι ελαττωμένη, όμως υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να μείνει ξανά έγκυος.
Αν γεννήσατε με καισαρική τομή, συνιστάται να περάσουν τουλάχιστον 9 μήνες πριν μείνετε ξανά έγκυος. Αυτό το διάστημα πρέπει να χρησιμοποιείτε αντισύλληψη.
Ασκήσεις Kegel
Οι ασκήσεις Kegel είναι γνωστές από το 1948 από τον ιατρό Arnold Kegel και είναι η μέθοδος που ακολουθούμε για την ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους. Οι ασκήσεις δυναμώνουν τους μύες στην περιοχή της λεκάνης, οι οποίοι υποστηρίζουν τη μήτρα, την ουροδόχο κύστη, το λεπτό έντερο και το ορθό. Οι ασκήσεις αυτές δεν χρειάζονται ειδικό εξοπλισμό και μπορείτε να τις κάνετε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας.
Για να κάνετε σωστά τις ασκήσεις Kegel, θα πρέπει πρώτα να εντοπίσετε τους μύες της λεκάνης που πρέπει να γυμνάσετε και στη συνέχεια να εξασκηθείτε ώστε να εφαρμόζετε τις απαιτούμενες εναλλαγές σύσφιξης και χαλάρωσης. Για να βρείτε ποιοι είναι οι μύες που θέλετε να γυμνάσετε, προσπαθήστε να διακόψετε την ενούρηση ενώ βρίσκεστε στην τουαλέτα. Αυτοί είναι οι μύες του πυελικού εδάφους.
Όταν κάνετε τις ασκήσεις Kegel, η ουροδόχος κύστη θα πρέπει να είναι εντελώς άδεια. Βρείτε ένα ήσυχο μέρος για να μπορέσετε να συγκεντρωθείτε. Αρχικά ξαπλώστε στο πάτωμα. Τραβήξτε τους μυς της πυέλου και κρατήστε τους, μέχρι να μετρήσετε ως το τρία. Στη συνέχεια χαλαρώστε και μετρήστε πάλι ως το τρία. Επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία 10-15 φορές κάθε φορά που κάνετε τις ασκήσεις σας.
Συνιστάται να επαναλαμβάνετε τις ασκήσεις σας τουλάχιστον 3 φορές την ημέρα σε 3 στάσεις: ξαπλωμένη, καθιστή και όρθια. Μπορείτε να ασκείστε ενώ έχετε ξαπλώσει στο πάτωμα, κάθεστε στο γραφείο σας ή στέκεστε στην κουζίνα. Η εφαρμογή των ασκήσεων και στις τρεις στάσεις ενδυναμώνει του μυς.
Οι ασκήσεις Kegel απαιτούν υπομονή και δεν πρέπει να τα παρατήσετε. Είναι μόνο λίγα λεπτά, 3 φορές την ημέρα. Μπορεί να μην νιώσετε βελτίωση αν δεν περάσουν πρώτα 3-6 εβδομάδες. Πολλές γυναίκες ωστόσο διαπιστώνουν βελτίωση συντομότερα, μέσα σε μόλις λίγες εβδομάδες. Για καλύτερα αποτελέσματα, προσπαθήστε να σφίγγετε μόνο αυτούς τους μύες του πυελικού εδάφους, χωρίς συσπάσεις των μυών στην κοιλιά, τους μηρούς ή τους γλουτούς. Αποφύγετε επίσης να κρατάτε την αναπνοή σας.