Το οξύ ή χρόνιο πυελικό άλγος αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς λόγους που γυναίκες κάθε ηλικίας επισκέπτονται το γυναικολόγο τους.
Οξύ πυελικό άλγος χαρακτηρίζεται έντονο άλγος με απότομη έναρξη, χωρίς προειδοποιητικά σημάδια. Το χρόνιο πυελικό άλγος είναι συνήθως ηπιότερο, αλλά μπορεί να διαρκεί μήνες (περισσότερο από 6 μήνες).
Τα αίτια του πυελικού άλγους σε γυναίκες που δεν είναι έγκυες, είναι πολλά. Το άλγος μπορεί να προέρχεται από τα αναπαραγωγικά όργανα της γυναίκας (μήτρα, ωοθήκες ή σάλπιγγες) ή από άλλα όργανα της πυέλου (έντερο, ουρητήρες, ουροδόχος κύστη). Σε κάποιες περιπτώσεις όμως δεν ανιχνεύεται συγκεκριμένη παθολογία.
Αίτια οξέως πυελικού άλγους
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν υπάρχει κάποιο παθολογικό αίτιο. Ειδικά για γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, το οξύ πυελικό άλγος συνήθως σχετίζεται με φυσιολογικές αλλαγές στις ωοθήκες κατά τη διάρκεια του κύκλου. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις μπορεί να σχετίζεται με παθολογικές καταστάσεις, όπως:
- Ρήξη κύστης ωοθήκης
- Συστροφή κύστης ωοθήκης
- Ρήξη ωχρού σωματίου
- Ενδομητρίωση
- Πυελική φλεγμονή
- Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) όπως τα χλαμύδια και η γονόρροια μπορεί να προκαλέσουν οξύ πυελικό άλγος. ΄Άλλα συνοδά συμπτώματα μπορεί να είναι δυσουρία (πόνος στην ούρηση), αιμορραγία μεταξύ της περιόδου και αλλαγή στην οσμή ή σύσταση των κολπικών υγρών.
- Υδροσάλπιγγα /Πυοσάλπιγγα
- Κυστίτιδα/ ουρολοίμωξη
- Κολικός εντέρου
- Ευερέθιστο έντερο
- Σκωληκοείδιτιδα
Αίτια χρόνιου πυελικού άλγος
- Ενδομητρίωση
- Δυσμηνόρροια (πόνος κατά την έμμηνο ρύση)
- Ευερέθιστο έντερο
- Πυελική φλεγμονή
- Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
- Ινομυώματα
Τα ινομύωματα είναι καλοήθη αλλά μπορεί να προκαλέσουν αίσθηση βάρους στην κοιλιά. Σπάνια μπορεί να προκάλεσουν οξύ πόνο.
- Χρόνια διάμεση κυστίτιδα
Σχετίζεται με υποτροπιάζοντα πόνο στην πύελο και συχνοουρία. Ο πόνος υποχωρεί παροδικά όταν ουρήσετε.
- Ψυχολογικοί παράγοντες
Η κατάθλιψη, οι χρόνιες αγχώδεις διαταραχές και ιστορικό κρίσεων πανικού αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανίζετε χρόνιο πυελικό άλγος. Το άγχος σχετίζεται με χρόνιο άλγος και το άλγος προκαλεί άγχος, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο.
- Μυοσκελετικά προβλήματα
Διερεύνηση πυελικού άλγους
Ιστορικό και κλινική εξέταση
Η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και η καλή κλινική εξέταση είναι από τα σημαντικότερα βήματα κατά τη διερεύνηση του πόνου. Τα στοιχεία που μας ενδιαφέρουν από το ιστορικό είναι:
- Έναρξη πόνου
- Εκλυτικοί παράγοντες δηλ. συσχέτιση εμφάνισης πόνου με τον καταμήνιο κύκλο, την ούρηση ή/και την σεξουαλική δραστηριότητα.
- Διάρκεια πόνου
- Είδος πόνου (οξύς ή αμβλύς)
- Παρουσία άλλων συμπτωμάτων π.χ. τάση για εμετό, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
Στην κλινική εξέταση αξιολογούμε μεταξύ άλλων την γενική κατάσταση της ασθενούς και την ύπαρξη ευαισθησίας ή μαζών κατά τη γυναικολογική εξέταση.
Εργαστηριακές εξετάσεις
Η επιλογή των εργαστηριακών εξετάσεων για τη διερεύνηση του πυελικού άλγους βασίζεται στα ευρήματα από το ιστορικό και την κλινική εξέταση.
- Αιματολογικές εξετάσεις
- Γενική ούρων
- Κολπική καλλιέργεια
- Γυναικολογικό υπερηχογράφημα
- Αξονική ή μαγνητική πυέλου
- Κολονοσκόπηση ή/και σιγμοειδοσκόπηση συνιστάται όταν ο πόνος συνοδεύεται από διαταραχές κενώσεων.
Γυναικολογικό υπερηχογράφημα και πυελικό άλγος
Το γυναικολογικό υπερηχογράφημα δεν αντικαθιστά τη λήψη καλού ιστορικού και τη λεπτομερή γυναικολογική εξέταση. Ο ρόλος του είναι να επιβεβαιώσει ή να αποκλείσει μια διάγνωση που υποψιαζόμαστε βάσει των κλινικών ευρημάτων και να βοηθήσει να αποφασίσουμε αν η γυναίκα χρειάζεται περαιτέρω εξετάσεις ή θεραπεία.
Στην εποχή μας τα εξελιγμένα μηχανήματα υπερήχων παρέχουν εξαιρετικές δυνατότητες απεικόνισης και αποτελούν στα χέρια ειδικά εκπαιδευμένων ιατρών πολύτιμα εργαλεία. Ειδικά στην περίπτωση της ενδομητρίωσης μπορούμε πλέον να ανιχνεύσουμε όχι μόνο ωοθηκικές κύστεις ενδομητρίωσης (ενδομητριώματα) αλλά και την ύπαρξη ενδομητρίωσης σε άλλα όργανα όπως στο έντερο ή την ουροδόχο κύστη. Αυτές οι πληροφορίες είναι σημαντικές για να αποφασίσουμε τι θεραπεία να προτείνουμε.
Αντιμετώπιση πυελικού άλγους
Η αντιμετώπιση του πυελικού άλγους εξαρτάται από την αιτία του. Μπορεί λοιπόν να αντιμετωπισθεί με απλά αναλγητικά, αντιβιώση σε περιπτώσεις φλεγμονής, αλλαγή του τρόπου ζωής και της διατροφής ή απλά καταπολέμηση του άγχους, ανάλογα πάντα με το λόγο εμφάνισης του πόνου.
Ορμονοθεραπεία με την μορφή αντισυλληπτικών φαρμάκων μπορεί να είναι η θεραπεία εκλογής σε γυναίκες με ενδομητρίωση, εφόσον δεν επιθυμούν να τεκνοποιήσουν. Σε περιπτώσεις που η φαρμακευτική θεραπεία δεν αποδίδει και τα συμπτώματα είναι έντονα και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής της γυναίκας, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική θεραπεία. Η χειρουργική διερεύνηση και αντιμετώπιση του πυελικού άλγους γίνεται λαπαροσκοπικά.
Λαπαροσκόπηση και πυελικό άλγος
Η λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος εκλογής για διερεύνηση και αντιμετώπιση πυελικού άλγους που δεν ανταποκρίνεται σε συντηρητική ή φαρμακευτική θεραπεία και σχετίζεται με:
- Ενδομητρίωση
- Συμφύσεις
- Ινομυώματα
- Κύστεις ωοθηκών